Hartrevalidatie
Wat is hartfalen?
Hartfalen is een verzamelnaam voor klachten en verschijnselen die optreden doordat het hart te weinig bloed rondpompt. Bij een pomp die slecht werkt, hoopt zich vocht op vóór de pomp en komt er te weinig vocht uit. Als het hart niet goed werkt, hoopt zich bloed op vóór het hart of pompt het hart te weinig bloed uit. De organen en weefsels houden vocht vast. Ook krijgen de organen en de weefsels te weinig zuurstofrijk bloed om goed te functioneren. Hierdoor ontstaan allerlei klachten. Hartritmestoornissen en vocht in de longen zijn de grootste gevaren bij alle klassen. Hartfalen is in te delen in 4 klassen:
klasse I : u heeft geen klachten
klasse II : u heeft alleen klachten tijdens forse inspanning
klasse III : u krijgt klachten bij matige inspanning
klasse IV : u heeft al klachten in rust of bij lichte inspanning
Wat is diastolisch en systolisch hartfalen?
Dit zijn twee vormen van hartfalen. Zij heten naar de twee fasen in de beweging van de hartspier. De fase van samentrekken is de systole, de fase van rust de diastole. Beide vormen kunnen ook samen voorkomen. Systolisch hartfalen betekent dat het hart minder bloed uitpompt. De hartspier trekt minder krachtig samen. Het is de meest voorkomende oorzaak van hartfalen. Bij diastolisch hartfalen ontspant de hartspier zich niet goed tijdens de fase van rust. Hierdoor vult het hart zich niet goed met bloed. Het hart pompt per slag onvoldoende bloed uit.
Welke klachten komen voor?
Hartfalenpatiënten ervaren verschillende klachten, zoals:
- Vermoeidheid
- kortademigheid (vooral bij inspanning)
- opgezette benen en enkels
- koude handen en voeten
- opgeblazen gevoel en een moeilijke stoelgang
- verminderde eetlust en toch zwaarder worden
- prikkelhoest (vooral bij plat liggen)
- onrustig slapen en ’s nachts vaak plassen
- vergeetachtigheid en gebrek aan concentratie
- Let op: als u deze klachten herkent, hoeft het nog niet te betekenen dat u hartfalen heeft!
Wat is de oorzaak van hartfalen?
Het hart verliest zijn pompfunctie door verschillende oorzaken. De meest voorkomende oorzaken van hartfalen zijn:
- Een doorgemaakt hartinfarct. Hierdoor sterft een deel van de hartspier af. Dit deel doet niet meer mee met pompen.
- Hoge bloeddruk. Een hartspier wordt dikker als hij tegen een hoge druk in moet pompen. De dikke hartspier wordt stijver en minder soepel. Om kracht te leveren moet een spier ook soepel zijn.
- Hartklepaandoeningen. Het hart moet harder werken als hartkleppen niet goed sluiten of vernauwd zijn. Hierdoor raakt het hart overbelast.
- Hartritmestoornissen. Het hart klopt te snel, te langzaam of onregelmatig. Hierdoor verliest het hart pompkracht.
- Cardiomyopathie. Dit is een ziekte van de hartspier. De hartspiercellen hebben een abnormale bouw of zijn vervangen door vet- of bindweefsel. De pompkracht neemt hierdoor af.
Het hart verliest zijn pompfunctie door verschillende oorzaken. De meest voorkomende oorzaken van hartfalen zijn:
De effecten
Beweegactiviteiten behoren tot een onderdeel van het normale leven. Lichamelijke inspanning heeft dan ook dezelfde positieve effecten bij mensen met hartfalen als bij mensen zonder handicap of ziekte.
- Gunstig effect op lichaamsgewicht en vetpercentage
- Gunstig effect op de bloeddruk
- Toename gunstig cholesterol en een afname van ongunstig cholesterol
- Gunstig effect op de botdichtheid
- Vermindering van het risico op hart- en vaatziekten.
Daarnaast zorgt bewegen echter voor specifieke gunstige effecten bij mensen met hartfalen. Regelmatig en op de juiste intensiteit bewegen kan leiden tot een verbetering van het dagelijks functioneren:
- Toename van de kwaliteit van leven
- Toename van allerlei dagelijkse activiteiten
- Afname van kortademigheid en vermoeidheid
- Verminderen van ziektegevoel en depressie
- Toename van onafhankelijkheid
- Verbetering van het inspanningsvermogen (langer volhouden bijvoorbeeld)
- Afname van spierzwakte
- Vermindering van slaapstoornissen
- Voorkomen van ziekenhuis opnames
Bij hartfalen is het van groot belang dat uw conditie op peil blijft of verbetert. Voor een goede conditie is bewegen van belang. De verantwoordelijkheid voor het volhouden van een actieve leefstijl ligt voor het grootste deel bij uzelf. Dit kunt u soms als een last ervaren, omdat het iedere dag opnieuw, een heel leven lang een aandachtspunt moet blijven. Maar u kunt het ook positief bekijken: u heeft over een groot deel van uw behandeling zélf de regie in handen. En als uw doen en laten effect heeft, kunt u daar trots op zijn, want het is voor het grootste deel uw eigen verdienste.
Wat kan nog wel?
Het lijkt erop dat leven met hartfalen alleen maar inleveren betekent. Het spaart energie als u bepaalde beperkingen aanvaardt. Een gezonde leefstijl helpt u kwaliteit van leven te behouden of zelfs te verbeteren. Een goede balans tussen rust en activiteit helpt u daarbij. U kunt zich minder inspannen, maar er valt nog veel te genieten! Een fysiotherapeut bij Jorran van der Heijden fysiotherapie zal een trainingsprogramma voor u opstellen dat aansluit bij uw mogelijkheden en zal u begeleiden bij het uitvoeren van de verschillende oefeningen.
